Karliqlikni davolash mumkinmi?

Eshitishning pasayishi yoki karliqlik — sabablari turlicha bo‘lgan murakkab holat. Ba’zi holatlar to‘liq davolanadi, ba’zilari esa faqat qisman tiklanadi yoki maxsus eshitish moslamalari orqali kompensatsiya qilinadi. Muhimi, karliqlikning barcha turlarida — erta tashxis qo‘yish va to‘g‘ri yondashuv eng katta ahamiyatga ega.

Karliqlik asosan ikki katta guruhga bo‘linadi:

1. O‘tkazuvchi (tashqi yoki o‘rta quloqdagi muammo sababli)

2. Sensorinevral (ichki quloq yoki eshitish nervi shikastlanishi sababli)

Har birining davolash yondashuvi turlicha bo‘ladi.

1. O‘tkazuvchi karliqlikni davolash

O‘tkazuvchi karliqlik tovushning tashqi yoki o‘rta quloqda to‘g‘ri o‘tmasligi tufayli yuzaga keladi. Bu karliqlik turlarining katta qismi muvaffaqiyatli davolanadi.

Asosiy sabablar va davolash:

Mum to‘planishi (serava)

Eng sodda sabab. Mutaxassis tomonidan tozalansa, eshitish darhol tiklanadi.

Otit — o‘rta quloq yallig‘lanishi

Davo odatda dori vositalari, fizioterapiya yoki kerak bo‘lsa quloq pardasiga kichik teshik (paratsentez) qilish orqali amalga oshiriladi. Suyuqlikdan tozalangach, eshitish odatda to‘liq tiklanadi.

O‘rta quloqda suyuqlik yig‘ilishi

Bola-yu kattalarda ko‘p uchraydi. Suyuqlik uzoq vaqt qolsa, quloqqa ventilyatsion naycha qo‘yiladi. Natijada eshitish tiklanadi.

Quloq pardasining shikastlanishi

Agar parda o‘zi tiklanmasa, uni tiklash jarrohligi — miringoplastika — yordam beradi.

Suyakchalardagi o‘zgarishlar

Suyakchalarning harakatlanishi cheklanganda ovoz yetib borishi kamayadi. Maxsus jarrohlik usullari bilan tuzatiladi.

2. Sensorinevral karliqlikni davolash

Sensorinevral karliqlik ichki quloqdagi tukchali hujayralarning shikastlanishi yoki eshitish nervi faoliyatining buzilishi bilan bog‘liq. Bu turdagi karliqlik odatda to‘liq tuzalmaydi, ammo zamonaviy texnologiyalar yordamida eshitishni sezilarli yaxshilash mumkin.

Yordam turlari:

Eshitish moslamalari

Keng qo‘llaniladigan eng samarali vosita. Ular tovushni kuchaytiradi, filtrlaydi va nutqni tushunishni osonlashtiradi. Hozirgi moslamalar juda qulay, ixcham va aqlli funksiyalarga ega.

Koxlear implant

Agar ichki quloq tukchali hujayralari butkul ishlamay qolgan bo‘lsa, eshitish moslamasi yordam bermaydi. Bunday holatda koxlear implant tavsiya qilinadi. Implant eshitish nervini bevosita stimulyatsiya qiladi va miyaga “to‘g‘ridan-to‘g‘ri signal” uzatadi.

Reabilitatsiya (nutq va eshitish treninglari)

Karliqlikda eshitishni kuchaytirishning o‘zi yetarli emas — miyani qayta “o‘rgatish” ham zarur. Shu sababli nutq terapevti, audiopedagog, reabilitolog bilan ishlash juda muhim.

3. To‘satdan eshitish yo‘qolishi — shoshilinch holat

Ba’zan eshitish bir necha soat ichida keskin pasayishi mumkin. Bu holat o‘ta jiddiy bo‘lib, darhol shifokorga murojaat qilishni talab qiladi. Vaqtida davolansa, ko‘p hollarda eshitish tiklanadi.

4. Karliqlikning ruhiy va ijtimoiy ta’siri

Davolanmagan karliqlik:

• odamning ijtimoiy faolligini kamaytiradi,

• yakkalanishga olib keladi,

• ruhiy tushkunlikni kuchaytiradi,

• katta yoshdagilarda xotira susayishiga sabab bo‘lishi mumkin.

Shuning uchun eshitish pasayishiga befarq qarash mumkin emas — u hayot sifatini keskin o‘zgartiradi.

5. Karliqlikni davolash qanchalik samarali?

Bu asosan qaysi turdagi karliqlik, qanchadan beri mavjudligi, qanday sabab bilan yuzaga kelgani, bemorga qanchalik erta yordam berilganiga bog‘liq.

Odatda:

• o‘tkazuvchi karliqlik → yuqori darajada davolanadi,

• yengil va o‘rta sensorinevral karliqlik → eshitish moslamalari bilan yaxshi kompensatsiya qilinadi,

• og‘ir sensorinevral karliqlik → koxlear implant bilan sezilarli yaxshilanadi.